Studentske pobune u poslednjih 120 godina: Simboli otpora i sloboda (VIDEO)

Jedan od najranijih masovnih studentskih protesta u svetu bile su martovske demonstracije u Beogradu 1903. godine, kao odgovor na nezadovoljstvo režimom kralja Aleksandra Obrenovića. Nezadovoljstvo u društvu bilo je mnogo šire od studentskog nezadovoljstva - kulminiralo je Majskim prevratom, kada su ubijeni kralj Aleksandar i kraljica Draga. Dolaskom Karađorđevića na vlast, nastupaju značajne političke promene u Srbiji.

Studenti u Španiji bili su posebno aktivni tokom političkih sukoba koji su kulminirali trogodišnjim građanskim ratom, od 1936. do 1939. Iako sami protesti nisu doneli trenutne promene, bili su deo šireg pokreta protiv diktature.

Protiv fašističkog režima Benita Musolinija, studenti u Italiji povremeno su organizovali proteste, naročito u kasnim dvadesetim i tridesetim godinama. Iako su ti protesti uglavnom bili suzbijani, doprinosili su rastućem nezadovoljstvu režimom koje je imalo značaj posle Drugog svetskog rata.

U nacističkoj Nemačkoj, nenasilna grupa Bela ruža koju je predvodilo pet studenata i jedan univerzitetski profesor u Minhenu pobunili su se protiv diktature u zemlji i diskriminacije kolega Jevreja. Grupa je otkrivena 1943. godine, neki su poslati na robiju i u logore, a osnivači grupe su ubijeni. Postali su simbol otpora i intelektualne hrabrosti.

Studentski protesti u Sjedinjenim Američkim Državama imaju dugu istoriju. Posle studenata koji su sredinom dvadesetih godina, boreći se za lične slobode, primorali dekana Univerziteta Fisk u Nešvilu da podnese ostavku, studenti su se bavili ekonomskim teškoćama Velike depresije i učestvovali u pokretima za socijalne i radničke reforme. Šezdesetih su se borili protiv rasne segregacije u restoranima, koja je potom ukinuta na mnogim javnim mestima.

Studentski protesti 1968. u mnogim državama prerasli su u globalni pokret; protestovalo se protiv rata u Vijetnamu, zbog lošeg položaja radnika i omladine, ekstremnog bogaćenja, ali su zahtevi imali i “lokalni karakter”, što je bio slučaj i u SFRJ. Bila je to godina neprevaziđenog otpora na svim kontinentima, osim u Australiji; od Čikaga i Meksiko Sitija, preko Pariza, Berlina, Londona, Madrida, Rima, do Varšave, Praga i Beograda.

Studenti u Južnoafričkoj Republici digli su glas protiv aparthejda 1976. godine. Hiljade studenata marširalo je te godine gradom Soveto; nakon što je jedan policajac zapucao, a demonstranti odgovorili kamenicama, stradalo je nekoliko stotina ljudi, a više od hiljadu ih je ranjeno. Posle toga se - i van granica te zemlje - vodila borba protiv aparthejda u Južnoafričkoj Republici.

U Južnoj Koreji, studenti 1980. traže demokratske reforme i okončanje vojne diktature. Bez uspeha.

Bez uspeha i sa mnogo žrtava biće okončani i studentski protesti na Trgu Tjenanmen u Kini ‘89. Studenti su tražili političke reforme, demokratizaciju i borbu protiv korupcije, ali su protesti nasilno ugušeni vojnim intervencijama.

Studentski protesti obeležili su devedesete u Srbiji. Na početku raspada Jugoslavije, 1991. godine mladi su protestovali protiv ratne politike, nacionalizma, gušenja slobode medija... Nekoliko godina kasnije, protestovali su i zbog odluke vlasti da ne prizna rezultate lokalnih izbora iz septembra 1996. Posle višemesečnih protesta i pod pritiskom međunarodne zajednice, vlast je na kraju priznala izborne rezultate.

Posle višemesečnih studentskih protesta u Čileu 2011, koji su doveli do reformi u obrazovanju, 2019. su usledili još snažniji protesti; prvobitno izazvani povećanjem cene prevoza, a potom prošireni na nejednakost, obrazovanje i zdravstvo, protesti studenata u Čileu doveli su do nacionalnog referenduma i odluke da se piše novi ustav. Ipak, nacrt ustava je kasnije odbijen.

U protestima u Sudanu 2018. i 2019. zbog ekstremnih cena hrane i represije vlasti učestvovali su i studenti. Tada je svrgnut dugogodišnji predsednik Omar al Bašir.

Posle protesta 1999. zbog zatvaranja reformskog lista, studenti u Iranu pridružili su se narodnom ustanku 2022, zbog smrti 22-godišnje Mahse Amini u policijskom pritvoru. U oba slučaja protesti su brutalno ugušeni, ali su ostavili dubok trag i izazvali međunarodnu pažnju.

Prošle godine, glas protiv korupcije i političke represije digli su studenti u Bangladešu, koji su imali ključnu ulogu u srgavanju vlade i formiranju privremene vlade u kojoj su bili stručnjaci – i studenti.

Sa studentskim protestima u Srbiji koji su počeli krajem prošle godine – a kojima se traži istina i odgovornost svih koji su krivi za pogibiju 16 ljudi u padu nadstrešnice na Železničkoj stanici u Novom Sadu – ove godine je upoznata šira međunarodna javnost. Kako vlast za pola godine nije ispunila nijedan njihov zahtev, pre oko mesec dana ispostavili su još jedan – traže vanredne parlamentarne izbore.

Izvor: Insajder